Kripto paralara (Bitcoin ve altcoinler) değerini veren şey ne? Yazarımız Mikail Aykul Yazdı.
Bu soruyu cevaplamaya öncelikle sizlere kripto paralarla, kağıt paralar arasındaki temel farkı anlatarak başlamak istiyorum. Kripto paraların temelde kağıdın üstüne basılan paralardan yalnızca tek bir farkı vardır. Sanal ağlar üzerinden bir noktadan, diğerine transfer edilebiliyor olması. Bunun dışında herhangi bir kağıt veya metal paradan hiçbir farkı yoktur.
Bu durumda Kripto Paralara değerini veren şeyin ne olduğunu anlamak için yapmamız gereken tek şey, yıllardır kullandığınız paraya değerini veren şeyin ne olduğunu anlamaktır. Bir paraya değer veren şey onunla alabildiklerinizdir.
Her şeyi basitleştirmek için bir psikolog örneği kullanmak istiyorum. Farz edelim ki mahallenizde bir psikolog var, ve bu psikoloğun kendisinin üretmiş olduğu PHL (Psikolog Hüseyin Lirası) adlı bir kağıt parası var. (Adam bildiğiniz bir kağıt parçasının üzerine kendi resmini basmış, ve üzerine farklı değerleri simgeleyen rakamlar yazmış (1, 10, 100 gibi) ve bir şekilde bu parayı bastırmış.) Normal şartlarda bu PHL’nin bir kağıt parçasından farkı yok. Ancak ya bu Psikolog Hüseyin kendi hizmetlerini yalnızca bu PHL karşılığında satıyorsa? Mesela 1 saatlik seans için 100 PHL istiyorsa insanlardan. O zaman ne olur? Normal şartlarda hiçbir değeri olmayan, o PHL bir anda bir değere sahip olmuş olur. Piyasada tam 100.000 tane PHL olduğunu farzedin. Bu PHL’lerin fiyatı neye göre belirlenir? Tabiki Psikolog Hüseyin ile alışveriş yapmak isteyen insanların sayısına ve almak istedikleri hizmetin miktarına göre. Devletlerin bastıkları paralarda tam olarak bu şekilde çalışır işte. Bir devletin parası, o devletin kendisiyle alış veriş yapmak için kullanılmaktadır.
Aynı Psikolog Hüseyin’in PHL’yi basması gibi, günümüzde bir çok firma kendi hizmetleri veya hisseleri karşılığında kendi paralarını çıkartmakta. Psikolog Hüseyin’den tek farkları, bunu kağıda basmak yerine, sanal ağlar üzerinden, hızla dünyanın bir ucundan diğer ucuna ulaşabilen kripto paralar olarak üretiyorlar. Bu durumda bu paraların gerçek değerleri o firmaların karşılığında size sunduğu şeylerdir. Şimdi yine Psikolog Hüseyin örneğine dönelim ve detaylı bir şekilde inceleyelim.
Hüseyin toplam 100.000 PHL değerinde parayı bastıktan sonra, bu paraları internet üzerinden veya başka kanallardan tanesi 20 kuruştan satışa çıkarttı ve 1 hafta boyunca elindeki paraların yarısın sattı. (ICO’lar aşağı yukarı bununla aynı şey.) Kalan yarısını ise 5 yıl boyunca saklayacağını, ancak ondan sonra satışa çıkaracağını söyledi. Bu durumda Hüseyin saati 20 try’den 1 saatlik seans satmış oluyor. Bu 50.000 adet parayı alan insanlar bir ICO’dan para alan insanların yaptığından farklı bir şey yapmadılar. Önemli bir noktaya dikkatinizi çekmek istiyorum burada. Bu insanlar bu PHL’leri alarak yalnızca Hüseyin’e seans parasını ödemiş olmadılar. Aynı zamanda bu seansları satma hakkını da satın almış oldular. Yani bir nevi Psikolog Hüseyin’e yatırım yapmış oldular.
Şimdi Hüseyin’in bu paraların tamamını sattıktan sonra, Hüseyin’in Harvard’dan (Psikoloji alanında dünyanın en iyi üniversitelerinden birisi) diploması olduğuna dair bir söylenti olduğunu farz edin. Bu durumda ne olur? Yalnızca 20 TRY ile 100 PHL alarak Harvard mezunu bir Psikolog ile görüşmek isteyen insanların sayısı inanın çok fazla olacaktır. Bu bilgiyi aldıktan sonra bu fiyattan PHL’lerini satmak isteyen insanların sayısı da çok az olacaktır. Peki ne olur bu durumda? Arz talebi 25 lira fiyatından karşılayamadığı için fiyat doğal haliyle değişecek, ve satmak istenen miktarla almak istenen miktar eşitlenene kadar yükselecektir.
Farzedelim ki bu dedikodudan sonra PHL değer kazanarak tam 30 kuruşa yükseldi. BU durumda PHL’yi yalnızca 20 kuruştan alan insanlar eğer PHL’yi satarlarsa tam %50 kar etmiş olacaklar.
Peki ya dedikodu yayıldıktan sonra aslında Hüseyin’in Harvard’dan değilde ODTÜ’den mezun olduğu öğrenilirse, bu durumda ne olur? ODTÜ gayet iyi bir üniversite olmasına rağmen, fiyat Harvard beklentisi ile artmış olduğu için düşecektir.
Şimdi Hüseyin’in bu PHL’ler ile tam 8 ay boyunca çalıştığını varsayalım. Bu 8 boyunca ne kadar iyi bir Psikolog olduğunu herkese gösterdiğini ve müşterilerin bir çoğunu mutlu ettiğini düşünelim. Bu durumda doğal haliyle daha fazla insan Hüseyin’den hizmet almak isteyecek ve doğal haliyle de PHL’lerin değeri zaman içinde kademeli olarak artacaktır.
Var sayalım ki Hüseyin bu 8 ay boyunca tam 10.000 tane PHL’yi topladı ve insanlara bu paraları yakacağını duyurdu. Bu drumda ne olur peki? Piyasadaki PHL sayısı 50.000 den 40.000’e düşmüş olur ve arz tam %20 azalmış olur. Bu da doğal haliyle paranın değerini orantılı olarak arttıracaktır. (Coin burn)
Şimdi ise Hüseyin’in 5 yıl boyunca satmayacağını söylediği o 50.000 adet parayı markete sürdüğünü, ve bunun insanlar tarafından öğrenildiğini düşünün. Bunun 2 etkisi olacaktır.
Birincisi: Para sayısı 40.000’den 90.000’ çıktığı için PHL’lerin değeri yarıdan fazla düşecektir.
İkincisi: İnsanlar kandırıldıkları için sinirlenecek ve Hüseyin’e olan güvenleri sarsılacaktır. Hüseyin’den hizmet almak isteyen insan sayısı azalacaktır ve bu da paranın değerini daha da aşağı çekecektir. (TRX’in (Tron) başına gelen şey aşağı yukarı buydu.)
Şimdi varsayalım ki her şey olup bittikten sonra PHL’lerin değeri 45 kuruş ediyor. Hüseyin bir anda pılını pırtını toplayıp, her şeyi kapatıp Kanada’ya yerleşmeye kalkarsa ne olur? PHL’nin değeri bir anda sıfırlanır. Buna yatırım yapan herkesin parası da uçar gider.
Altcoinler de aynen böyle çalışıyorlar işte. Birçoğunun arkasında bir proje var ve, bu proje onların gerçek değerlerini belirliyor. Bazı dedikodular ve fiyatlarının gelecekte olacakları rakamlar üzerine oluşan beklentiler fiyatları arttırabiliyor veya azaltabiliyor.
Bitcoin’in durumu bu altcoinlerden biraz daha farklı. O internet üzerinden bir yerden bir yere gönderilebilen ilk para olduğu için değerli. İnsanlar bu teknoloji daha yeniyken onu kullanarak alım satım yapmaya başladı ve daha sonra çıkan bütün paraların alım satımı da şu an için ağırlıklı olarak Bitcoin üzerinden yapılıyor. Bitcoin şu anda, kripto marketinin yüzü durumunda ve insanlar onun aynı altının zamanında olduğu gibi, bu paraların temelinde yatan, onların fiyatlarının ortak olarak kıyaslanmasında ve aralarındaki değişimlerde kullanılan para birimi olmasını bekliyor. Bitcoin’in değerini oluşturan şey tam olarak bu.
Bu yazı web sitemiz yazarlarından Mikail Aykul’a aittir.Soru,görüş ve önerileriniz btcanaliz@gmail.com adresine mail olarak gönderebilirsiniz .
Hemen Bitcoin Almak İçin:Tıklayın
BTC
